95 rocznica ustanowienia Mazurka Dąbrowskiego polskim hymnem narodowym

Kiedy Mazurek Dąbrowskiego stał się hymnem narodowym Rzeczpospolitej? To doskonałe pytanie, które warto sobie zadać, gdy świętujemy Rok Wybickiego! Szlachcic z kaszubskiego Będomina we Włoszech napisał pieśń, która jest symbolem Polek i Polaków. W 95. rocznicę ustanowienia Mazurka Dąbrowskiego polskim hymnem narodowym zapraszamy do poznawania historii, która sprawiła, że dziś w szkołach uczymy się, że „Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy”!

2022 – Rok Józefa Wybickiego

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o wyjątkowym znaczeniu dorobku Józefa Wybickiego, oddając hołd jego dokonaniom, ustanowił rok 2022 Rokiem Józefa Wybickiego. Ten polski pisarz i polityk zmarł 200 lat temu, 10 marca 1822 w Manieczkach, w Wielkopolsce. Jego najbardziej znanym dziełem jest Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, która później została ogłoszona polskim hymnem narodowym.

Jednak zanim o Mazurku, kilka faktów z życia Wybickiego. Urodził się 29 września 1747 roku w Będominie koło Kościerzyny. Jako 17-latek wszedł w świat polityki – brał udział w elekcji ostatniego króla Polski Stanisława Augusta. Sławę przyniosła mu mowa wygłoszona 3 lata później potępiająca politykę rosyjską wobec Polski, po której musiał się ukrywać. Po pierwszym rozbiorze osiadł w Polsce. Był dwukrotnie żonaty i miał trójkę dzieci. Pomiędzy piastowaniem godności politycznych aktywnie rozwijał swoją twórczość literacką – dorobek Wybickiego obejmuje dzieła polityczne, prawne, poezje, sztuki teatralne, pisma publicystyczne, mowy sejmowe, odezwy, rozprawy polityczne i prowadzone pamiętniki.

Po drugim rozbiorze Polski Wybicki przeniósł się w okolice Grójca na Mazowszu. Zaangażował się w insurekcję kościuszkowską po upadku której zostawił rodzinę i udał się na emigrację. W 1794 roku poznał Jana Henryka Dąbrowskiego, którego potem unieśmiertelni w Mazurku i któremu później pomógł zorganizować Legiony we Włoszech. Wybicki nieraz miał okazję rozmawiać z Napoleonem. Po powstaniu Księstwa Warszawskiego pomagał tworzyć sprawną administrację państwa.

Po klęsce Napoleona Józef Wybicki był ścigany, ale uratowało go wstawiennictwo Adama Czartoryskiego. Miał wtedy już 68 lat i choć jeszcze angażował się w życie kraju, wiek dawał o sobie znać coraz bardziej. Na kilka miesięcy przed śmiercią powrócił do swojego majątku w Manieczkach w Wielkopolsce, gdzie zmarł nagle 10 marca 1822 roku w wieku 74 lat. Pochowano go przy kościele w Brodnicy koło Śremu, ale od 1923 roku spoczywa w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.

Kiedy Mazurek Dąbrowskiego stał się polskim hymnem narodowym?

Kiedy Mazurek Dąbrowskiego stał się polskim hymnem narodowym? Odpowiedź jest skomplikowana. Niedługo po powrocie niepodległej Rzeczpospolitej na mapy Europy ustawodawcy zajęli się kwestią symboli narodowych. W różnych aktach prawnych opisano godło, barwy narodowe, a nawet chorągwie, jednak kwestia hymnu pozostawała nieuregulowana. Polacy, po latach walk o niepodległość, mieli wiele pieśni hymnicznych, które zajmowały szczególne miejsce w ich tożsamości (m.in. „Rota”, „Boże coś Polskę”, „Warszawianka”, „Chorał”, „My pierwsza Brygada” czy właśnie „Mazurek Dąbrowskiego”). Każdy z tych utworów miał konkretny wydźwięk polityczny i ideowy, pieśni były traktowane niemalże równorzędnie, a ustalenie która z nich zostanie hymnem zajęło kilka lat. Ale czy na pewno?

Szukając informacji o tym, kiedy dokładnie wybrano Mazurek Dąbrowskiego na hymn narodowy, najczęściej pojawi się data 26 lutego 1927 roku. Wtedy to Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wydało Okólnik nr 49 do wojewodów (i – jak dodano w nawiasie – do wszystkich) podpisany przez Sławoja Składkowskiego. Okólnik to rodzaj pisma urzędowego, które zawiera ogólne wskazówki lub zalecenia wydawane odgórnie do podległych mu organów. W tym dokumencie podano jedyny obowiązujący tekst pieśni „Jeszcze Polska nie zginęła”.  Także w roku 1927 ukazało się zapowiedziane w okólniku opracowanie „Polski hymn narodowy na 2, 3 i 4-głosowy chór mieszany i 4-głosowy chór męski a capella, lub z towarzyszeniem fortepianu, orkiestry wojskowej i salonowej” Feliksa Konopaska z oficjalną melodią i harmonizacją zatwierdzoną 2 kwietnia 1927 roku.

I nie byłoby w tym nic niejasnego, gdyby nie fakt, że 15 października 1926 roku (czyli 4 miesiące wcześniej) analogiczny dokument wydało Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W MWRiOP pracowała komisja, która opracowywała obowiązujący tekst literacki i muzyczny hymnu narodowego. Okólnik podpisał Podsekretarz Stanu Stanisław Gayczak i podane są w nim słowa pieśni „Jeszcze Polska nie zginęła” z zapisem nutowym na jeden głos. Dokument skierowany tylko do Kuratoriów – może właśnie dlatego data okólnika MSW, skierowanego do wszystkich, jest uznawana jako oficjalne uznanie „Mazurka Dąbrowskiego”?

źródło:

https://niepodlegla.gov.pl/aktualnosci/2022-rok-jozefa-wybickiego/