W I T A M Y   N A   S T R O N I E    G M I N Y   Ś W I E R C Z ÓW 

Historia

  Zdjęcie_1.jpeg

     Najstarsze ślady osadnictwa na terenie gminy  pochodzą z epoki kamienia (6 stanowisk archeologicznych). Występują też liczne ślady osadnictwa z kolejnych okresów - epoki brązu (10 stanowisk), ślady osad kultury łużyckiej (14 stanowisk), kultury przeworskiej (3 stanowiska) i okresu wpływów rzymskich (5 stanowisk). Ślady osadnictwa z okresu średniowiecza występują najliczniej (20 stanowisk), a najcenniejszym znaleziskiem z tego okresu jest grodzisko wczesnośredniowieczne na terenie wsi Miejsce.
Pierwsze źródła pisane, donoszące o istnieniu osad w obecnych granicach gminy pochodzą z końca XIII i XIV wieku. Kolejne wzmianki o zakładanych wsiach pojawiają się w XVII i XVIII wieku i ostatnie w drugiej połowie XIX wieku.

Świerczów

     Nazwę swą wywodzi od przezwiska "świerszcz". Używane także nazwy to: Swierczow, Swirczhow, Swirczew, Swierschow, Schwierz.
Wieś wzmiankowana już w od XIII w. Ze źródeł wywnioskować można, że w roku 1294 r. we wsi znajdował się zamek książęcy. Sto lat później, w XIV w., wspomniany został jako miejscowość posiadająca wówczas prawa targowe. Znany jest również dokument pochodzący z 1441 r. dot. toczącego się sporu między ówczesnym panem Świerczowa o nazwisku Wisch i zwanym Hansem, a Tzomberem Namysłowem. Czego spór dotyczył nie wiadomo, wiadomo natomiast, że obaj związani byli współpracą z nieodległym Namysłowem. Ze względu na bliskość tego miasta mieszkańcy Świerczowa zawsze utrzymywali z nim poważne i bardzo ożywione kontakty.

Znany jest także fakt, że w latach 1505 - 1601 Świerczów znajdował się pod rządami właściciela ziemskiego hr. Kotulińskiego i jego rodziny oraz, że w owym czasie czyniono starania o nadanie Świerczowowi praw miejskich jednak spełzły one na niczym i miejscowość pozostała wsią. W połowie XVIII w. Świerczów stanowił własność majeratu w Pokoju domu książęcego Syców-Oleśnica.

W XIX wieku miejscowe dobra znajdowały się w posiadaniu hrabiowskiej rodziny Wurtenben. Ludność pochodzenia ewangelickiego zajmowała się głównie rolnictwem, rzemiosłem i handlem. Zabudowania wsi tworzyły zwartą zabudowę. Większość domów i budynków gospodarczych pochodzi z okresu przedwojennego.
Zachowane obiekty zabytkowe to:
Kościół filialny p.w. Najświętszego Serca Jezusowego, zbudowany w latach 1923-24, murowany, z dzwonem odlanym w 1784 r. przez Jana Jerzego Kriegera we Wrocławiu, z plakietkami, przeniesiony z dawnej dzwonnicy wiejskiej oraz cmentarz grzebalny katolicki, z usytuowanym po jego lewej stronie dawnym kirkutem, w obrębie którego znajduje się neogotycka kapliczka.

Starościn

     Starościn wymieniony jest w roku 1353 jako Stareczen (Stereczendorf), w roku 1394 nosił nazwę Staroste. W roku 1479 dobra te posiadał Henryk Jankewitz, zwany Colla (ówczesny starosta wrocławski, który rezydował na zamku w Namysłowie), w tym roku następuje budowa i rozbudowa budynku wchodzącego w skład obecnego pałacu. Majątek w 1604 roku kupił Konrad Saurma von Jeltsch, którego spadkobiercy władali nim do roku 1945. Do majątku należały kolonie: Osomble, Osiek, Pieczyska, Zawada, Szersine, Sopola, Zorzów. W starościnie był pałac, wolny folwark z gorzelnią, a we wsi około 90 domów.
Dzieje dworku.

Zdjęcie_2.jpeg

Na płaskim wzniesieniu w pobliżu masywu leśnego, jakim wtedy były okolice Dąbrowy, prawdopodobnie założono w końcu XIV wieku lub na początku XV, dworek letni (obecnie dziedziniec RSP), a raczej zameczek myśliwski stanowiący rezydencję starosty wrocławskiego i jego gości. Dworek był zaczątkiem wsi Starościn, a jej nazwa przypuszczalnie pochodzi od wyrazu starosta.

Zdjęcie_3.jpeg

W drugiej połowie XV wieku nastąpiła rozbudowa pierwotnego obiektu. W Latach 1470-1479 Henryk Colla wybudował nowy dwór mieszkalny (na obecnym miejscu), zwany wówczas zamkiem. Po śmierci starosty wrocławskiego w 1537 roku Starościn nabył Jan Stwoliński (grobowiec i płyta w kościele w Rychnowie).
W 1604 r. Starościn nabył Konrad von Saurma. Dworek wraz z dobrami należy do potomków aż do 1945 r. Na przełomie XVII/XVIII w. wybudowano nowy dwór mieszkalny, który wchłonął część starej budowli. Nowy budynek zwrócony frontem ku południowemu-zachodowi był typowym dworkiem szlacheckim z okresu baroku. W tym samym czasie zmienił wygląd pałacowy ogród, przyjmując styl barokowy składający się z czterech kwadratów odrębnie zagospodarowanych.

W parku krajobrazowym znajduje się wiele okazów starego drzewostanu: 4 lipy drobnolistne (pomniki przyrody) rosnące przy pałacu, dąb szypułkowy (pomnik przyrody) o obwodzie 520 cm, choina kanadyjska, katalpa wielokwiatowa, kolekcje buków, klonów i świerków, tulipanowiec amerykański, przepiękny i rzadki okaz świerka Brawera, jodły, daglezje, żywotniki i cyprysy. Z rosnących w parku krzewów na uwagę zasługują: magnolia parasolowata i kilka rododendronów. Malowniczo prezentuje się okaz buka zwyczajnego odmiany zwisającej o silnie pochylonym pniu i gałęziach zwisających do ziemi. Ciekawe, dorodne drzewa i krzewy w dobrze utrzymanym otoczeniu sprawiają, że park krajobrazowy w Starościnie jest jednym z piękniejszych parków wiejskich na terenie Powiatu Namysłowskiego. Również pałac, otoczony parkiem, użytkowany obecnie jako centrum kulturalne i sportowe młodzieży, staraniem gminy, wprawdzie przy niewielkich środkach finansowych jest utrzymywany na dobrym poziomie.

Dąbrowa

     Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z początków XIII wieku. Stanowiła własność biskupstwa wrocławskiego później księstwa wrocławskiego.
Dawny zespół dworski, pierwotni był osadą plemienną, pochodzącą z ok. X- XII w. Świadczą o tym liczne wykopaliska archeologiczne. Osada spełniała także rolę cmentarzyska i miejsca kultu. Średniowieczna siedziba dworska znajdowała się na zapleczu, w pobliżu dzisiejszej Zlewni Mleka, na terenie parku.
Właścicielami Dąbrowy w XVI i XVII w. była zamożna rodzina Kotulińskich, która wybudowała dworek (w miejscu dzisiejszej szkoły podstawowej). Powstał też kościół ewangelicki, który został dobudowany do istniejącej kaplicy p.w. Św. Jadwigi.

Zdjęcie_4.jpeg

W ostatnim ćwierćwieczu XVII w. i w wieku XVIII Dąbrowa należała do rodziny Prittwitz, której członkowie rozbudowali dworek, przemianowując go na pałac. W połowie XVII w. nastąpiło przejęcie kościoła przez katolików. Przy dworze-pałacu użytkowany ogród przekształcono w park. Dalsze zmiany w zespole pałacowo-parkowym nastąpiły po kolejnej zmianie właściciela, którym od 1792 roku był Carl Ernest Lumfer, najprawdopodobniej skoligacony z rodziną Prittwitz ( kamienny nagrobek znajduje się przy kościele, a na nim, w górnej części dwa kartusze herbowe). Park krajobrazowy został ukształtowany na początku XIX wieku. W końcu XIX wieku znowu zmieniają się właściciele, majątek nabywa rodzina Spiegel. W jej rękach pozostaje do 1926 roku kiedy to w drodze spadkobrania otrzymuje go rodzina v.Heydebrand posiadająca także majątek w Jastrzębiu Heydebrandowie władają majątkiem w Dąbrowie do roku 1945. Po wyzwoleniu pałac został spalony przez żołnierzy radzieckich, którzy w ten sposób reagowali na działalność organizacji dywersyjno-sabotażowej w rejonie powiatu namysłowskiego.

Park w Dąbrowie jest założeniem krajobrazowym uwzględniającym nurt romantyczny - obecnie nie posiada dawnego charakteru. Drzewostan parku jest głównie pochodzenia rodzimego. Przeważają w nim dęby szypułkowe o obwodach 350-580 cm, wiązy szypułkowe o obwodach 350-500 cm, znajduje się w nim także potężny platan o obwodzie 440 cm.